Πέθανε η Τερψιχόρη Παπαστεφάνου - Η κηδεία της στο Μαρούσι με δημοτική δαπάνη

Πέθανε σε ηλικία 91 ετών η Τερψιχόρη Παπαστεφάνου, η σπουδαία μαέστρος και ιδρύτρια της Χορωδίας Τρικάλων, που έγραψε ιστορία στις δεκαετίες '50 και '60. Η κηδεία της θα γίνει με δημοτική δαπάνη στον Δήμο Αμαρουσίου. Η νεκρώσιμος ακολουθία την Δευτέρα στις 3 μ.μ., στον Iερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου και η ταφή στο νεκροταφείο Αμαρουσίου.

Συλλυπητήρια δήλωση του Δημάρχου Αμαρουσίου Θόδωρου Αμπατζόγλου για την απώλεια της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου:

«Η απώλεια της μεγάλης μαέστρου και μουσικού της νεοελληνικής ιστορίας Τερψιχόρης Παπαστεφάνου, μας γεμίζει θλίψη.Υπήρξε πρωτοπόρα στην μουσική παιδεία και μύησε τους Έλληνες στο χορωδιακό τραγούδι. Οι διασκευές της, των τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη, έτυχαν διεθνούς αναγνώρισης και βράβευσης. Το Μαρούσι που τιμητικά έχει δώσει το όνομά της στη Μικτή χορωδία του Δήμου, από σήμερα πενθεί.Στους οικείους της εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια»

Η Τερψιχόρη Παπαστεφάνου γεννήθηκε το 1928 στο Βόλο. Πήρε τα πρώτα μαθήματα πιάνου από το Ωδείο του Βόλου. Συνέχισε τις μουσικές σπουδές της στην Αθήνα όπου πήρε δίπλωμα πιάνου και ανώτερων θεωρητικών από το Ωδείο του Μανώλη Καλομοίρη

Το '52 ο Μανώλης Καλομοίρης της εμπιστεύεται τη διεύθυνση και την αναδιοργάνωση του παραρτήματος του Εθνικού Ωδείου Τρικάλων. Έχοντας ιδιαίτερη αγάπη στο χορωδιακό τραγούδι, δημιουργεί παιδικές και μικτές χορωδίες. Έτσι γεννιέται η Χορωδία Τρικάλων, που γίνεται γνωστή στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ο Μύθος της Χορωδίας Τρικάλων

«Στη μελαγχολική ατμόσφαιρα της δεκαετίας του '50 στις θεσσαλικές πόλεις, για άτομα της δικής μου ευαισθησίας, υπήρχαν δύο επιλογές» σημειώνει η ίδια στο βιβλίο της «Ο μύθος μιας χορωδίας» (εκδόσεις «Προσκήνιο»):

«Ή θα βούλιαζες μέσα στην κατάθλιψη και στην αδράνεια, ή θα οπλιζόσουνα με δύναμη για κάτι δημιουργικό. Διαλέγοντας τη δεύτερη επιλογή, δημιουργήθηκε με πολλή προσπάθεια το θαύμα της Χορωδίας Τρικάλων. Παράδειγμα και ερέθισμα και για άλλες μικρές ή μεγάλες πόλεις. Με τις χορωδιακές μου διασκευές στα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη γεννήθηκε κάτι καινούριο. Η μεταφορά του έντεχνου τραγουδιού σε χορωδιακή μορφή. Έτσι άρχισε ο μύθος της Χορωδίας Τρικάλων».


Η πρώτη εμφάνιση της Χορωδίας στο «Παλλάς», το Δεκέμβρη του 1955 προκάλεσε διθυραμβικές κριτικές, καθώς όλοι μίλησαν για «φως εκ Τρικάλων».

Το 1963, η Χορωδία Τρικάλων «συναντιέται» με τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, τον «Επιτάφιο» του οποίου διασκεύασε για χορωδία η Τερψιχόρη Παπαστεφάνου, πραγματοποιώντας και το μέγα τότε τόλμημα να συνοδεύει τη Χορωδία λαϊκή ορχήστρα. Η Τ. Παπαστεφάνου υπήρξε η πρώτη που μετέφερε το έντεχνο ελληνικό τραγούδι σε χορωδιακή μορφή και η πρώτη που τολμά να το συνοδέψει με λαϊκά όργανα. 

Το βραβευμένο χορωδιακό σύνολο ηχογραφεί δίσκους πάνω σε τραγούδια του Μ. Θεοδωράκη, διασκευασμένα χορωδιακά από την ίδια. Πολύτιμος συμπαραστάτης της υπήρξε ο σύζυγός της, αγωνιστής του ΕΑΜ, Λεωνίδας Παπαστεφάνου.

«Ήταν ένα "θαύμα" κοιταγμένο πολύπλευρα», γράφει η Τ. Παπαστεφάνου, αναφερόμενη στην περίφημη, ιστορική -και καλλιτεχνικά και κοινωνικοπολιτικά- «Χορωδία Τρικάλων». Η φλογερή, δραστήρια μουσικός δύο μόλις χρόνια μετά την εγκατάστασή της στα Τρίκαλα έφτασε να έχει δύο παιδικές χορωδίες, η μία από παιδιά 7 - 11 χρόνων και η δεύτερη 11 - 15, μια ανδρική και μια μεικτή. Σύνολο 150 πρόσωπα. 

Το 1966 εγκαθίσταται στην Αθήνα όπου τη βρίσκει η δικτατορία και σιωπά επτά ολόκληρα χρόνια. Αυτή την περίοδο αρχίζει να μελοποιεί έργα μεγάλων μας ποιητών τα οποία ηχογραφεί στη μεταπολίτευση. Τα έργα της είναι:

· «Ελεύθεροι πολιορκημένοι» του Πάνου Παναγιωτούνη,

· «Αδούλωτη» της Έλλης Παπαδημητρίου,

· «Άσμα ασμάτων» σε μεταγραφή Γιώργου Σεφέρη,

· «Πρελούδια» ποιήματα του Νικηφόρου Βρεττάκου,

· «Πόλεμος και Ειρήνη» του Γιάννη Ρίτσου και ένα ορχηστρικό «Καϋμοί στη γειτονιά». 

Η Τερψιχόρη Παπαστεφάνου, με την ίδια υπευθυνότητα και την ίδια θέρμη της νιότης της συνέχισε για δεκαετίες να διδάσκει και να διευθύνει χορωδιακά σύνολα.

Ένα από αυτά ήταν και η Χορωδία του Ψυχαγωγικού Ομίλου Σιδηροδρομικών, η οποία τον Μάη του 2011 διοργάνωσε μια τιμητική συναυλία για την μαέστρο στην αίθουσα συνεδρίων της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό, όπου παραβρέθηκε και η ίδια.